Vì sao cây thường bị xì mủ sau mưa? Cách phòng hiệu quả không hóa chất

Xì mủ là một hiện tượng bệnh lý phổ biến trên nhiều loại cây trồng như sầu riêng, mít, tiêu, cao su, bơ… đặc biệt xuất hiện nhiều sau những đợt mưa kéo dài. Không chỉ gây mất thẩm mỹ, hiện tượng này còn tiềm ẩn nguy cơ suy cây, thối gốc, chết nhanh, ảnh hưởng nặng đến năng suất và chất lượng nông sản.

Vậy vì sao cây thường bị xì mủ sau mưa? Và làm sao để phòng tránh hiệu quả mà không cần lạm dụng thuốc hóa học? Bài viết dưới đây An Điền sẽ cung cấp kiến thức kỹ thuật chi tiết và hướng đi sinh học an toàn cho nhà nông.

1. Xì mủ là gì? Tác hại ra sao?

Khái niệm xì mủ

Xì mủ là tình trạng thân hoặc gốc cây bị chảy dịch nhầy màu nâu sẫm hoặc vàng đục, có thể kèm mùi hôi. Dịch mủ này là phản ứng của cây trước sự tấn công của nấm bệnh hoặc vi khuẩn gây hại, đặc biệt là nhóm Phytophthora, Fusarium, Rhizoctonia.

Tác hại của xì mủ

• Làm rạn nứt thân, tróc vỏ, gây tổn thương nghiêm trọng đến mô gỗ.
• Làm thối rễ, suy cây, rụng lá, chậm phát triển.
• Nếu không xử lý kịp, cây dễ chết nhanh hoặc giảm năng suất kéo dài.
• Mủ chảy ra còn thu hút côn trùng chích hút, tạo điều kiện phát sinh thêm nhiều bệnh thứ cấp.

2. Vì sao cây thường bị xì mủ sau mưa?

a) Đất ẩm, úng nước tạo điều kiện cho nấm phát triển

Mưa kéo dài làm đất bị ẩm ướt quá mức, gây thiếu oxy trong vùng rễ, khiến cây suy yếu. Đây chính là môi trường lý tưởng cho nấm Phytophthora và Fusarium phát triển nhanh, tấn công phần rễ, cổ rễ và thân cây, gây ra hiện tượng xì mủ và nứt thân.

b) Hệ rễ tổn thương sau mưa

Nước mưa có thể làm xói mòn đất, lộ rễ, làm tổn thương rễ tơ. Khi cây hút nước kém, suy yếu, vi sinh vật có hại dễ xâm nhập vào thân, vết nứt, làm cây xì mủ.

c) Nhiệt độ và độ ẩm cao

Sau mưa, nhiệt độ không khí thường tăng nhanh, kết hợp với độ ẩm cao tạo môi trường lý tưởng để nấm hại phát triển mạnh mẽ.

d) Thiếu vi sinh vật có lợi trong đất

Đất canh tác lâu năm, lạm dụng thuốc hóa học thường có hệ vi sinh yếu, mất cân bằng, khiến vi sinh vật gây bệnh dễ chiếm ưu thế và tấn công cây trồng nhanh chóng sau mưa.

3. Cách phòng ngừa xì mủ hiệu quả – an toàn – không hóa chất

Để phòng ngừa bệnh xì mủ hiệu quả, bà con cần kết hợp biện pháp canh tác kỹ thuật hợp lý và sử dụng chế phẩm sinh học nhằm tăng sức đề kháng tự nhiên cho cây.

a) Cải tạo và xử lý đất sau mưa

• Thoát nước tốt: Đào rãnh, nâng luống, sử dụng mùn hoặc phân hữu cơ giúp đất tơi xốp, tránh úng nước.
• Bổ sung vi sinh vật có lợi: Dùng chế phẩm sinh học hoặc phân hữu cơ vi sinh để cân bằng hệ sinh thái đất, ức chế nấm bệnh.

b) Sử dụng chế phẩm sinh học Bacte Vàng – giải pháp trị xì mủ an toàn

Bacte Vàng là chế phẩm sinh học chuyên dùng để xử lý và phòng ngừa nứt thân, xì mủ, thối rễ do nấm hại gây ra. Sản phẩm được đánh giá cao vì hiệu quả xử lý nhanh, an toàn, không để lại tồn dư và giúp cây phục hồi nhanh chóng.

Tác dụng chính:

• Tiêu diệt trên 87% nấm Phytophthora, Fusarium, Rhizoctonia sau 3 giờ sử dụng.
• Tái tạo rễ, phục hồi cây: Giúp rễ phát triển mạnh, hấp thụ dinh dưỡng tốt.
• Ngăn tái phát sau mưa: Ổn định pH đất, duy trì vi sinh vật có lợi ngăn nấm gây bệnh quay lại.

Cách dùng:

• Pha 500ml Bacte Vàng với 200 lít nước, tưới đẫm quanh gốc.
• Định kỳ 7–10 ngày/lần trong mùa mưa, hoặc khi có dấu hiệu bệnh nhẹ.
• Quét dung dịch đặc lên vùng thân bị nứt để sát trùng và hỗ trợ phục hồi mô gỗ.

c) Chủ động phòng bệnh theo mùa vụ

• Trước mùa mưa: Tưới phòng bằng chế phẩm sinh học và bón phân hữu cơ vi sinh.
• Sau mỗi đợt mưa lớn: Khơi rãnh thoát nước, tỉa cành thông thoáng, kiểm tra gốc cây, bổ sung Bacte Vàng nếu có dấu hiệu bệnh.

4. Lưu ý khi xử lý xì mủ bằng chế phẩm sinh học

• Không dùng chung với thuốc hóa học gốc đồng, vì dễ tiêu diệt cả vi sinh vật có lợi.
• Không sử dụng vào thời điểm nắng gắt giữa trưa. Nên tưới vào sáng sớm hoặc chiều mát.
• Tái sử dụng định kỳ để duy trì hàng rào bảo vệ sinh học quanh rễ cây.
• Kết hợp quản lý cỏ dại, không để cỏ che kín gốc gây bí, ẩm.

5. Kết luận

Xì mủ là hiện tượng nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng và xử lý hiệu quả nếu bà con hiểu rõ nguyên nhân và có biện pháp phù hợp. Sau mưa là thời điểm cây dễ bị tấn công nhất, vì vậy việc sử dụng chế phẩm sinh học như Bacte Vàng là lựa chọn tối ưu: vừa tiêu diệt nấm hại hiệu quả, vừa hỗ trợ phục hồi và nuôi dưỡng bộ rễ khỏe mạnh.

Hãy ưu tiên các giải pháp sinh học thay cho thuốc hóa học để xây dựng một mô hình canh tác bền vững, an toàn cho người, đất và cây trồng